บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 6

การให้การศึกษาผู้ปกครองเด็กปฐมวัย

Parent Education for Early Childhood

วันพฤหัสบดี ที่ 12 เดือนกันยายน พ.ศ. 2562

เวลา 12.30- 15.30 น.

ความรู้ที่ได้รับ (Story of subject)

😀โครงการการให้ความรู้ผู้ปกครองในและต่างประเทศ😀

➤ คำศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับรายวิชา

1.Book start     โครงการหนังสือเล่มแรก

2.Picture book  หนังสือภาพ

3.Mother and Child Clinic  คลินิกครอบครัวแม่และเด็ก

4.Almoner  นักสังคมสงเคราะห์

5.Early Childhood Center  ศูนย์เด็กปฐมวัย

6.Baby Health Center  ศูนย์สุขภาพเด็ก

7.Correct behavior  แก้ไขพฤติกรรม

8.Initial health checkup   การตรวจสุขภาพเบื้องต้น

9.Parents as Teachers Program โครงการพ่อแม่ในฐานะครู

10.Participation of parents  การมีส่วนร่วมของพ่อแม่ 

     😁 การให้ความรู้ผู้ปกครองโดยยึดหลักความร่วมมือระหว่าง บ้าน โรงเรียน ชุมชน ภาครัฐและเอกชน เพื่อพัฒนาไปในทิศทางเดียวกัน 😁

💗โครงการ การให้ความรู้แก่ผู้ปกครองในประเทศไทย💗

➤ โครงการแม่สอนลูก ดำเนินการโดยกรมการฝึกหัดครู กระทรวงศึกษาธิการ จัดสำหรับเด็กที่ด้อยโอกาส โดยให้มารดาเป็นผู้สอนเองที่บ้าน มารดามีความพอใจในกิจกรรม มีความรู้ความเข้าใจและสามารถส่งเสริมพัฒนาการด้านต่าง ๆเพิ่มขึ้น เนื้อหากิจกรรมในโปรแกรมนี้ เป็นกิจกรรมปฏิสัมพันธ์ระหว่างแม่ลูก 

➤ โครงการ แม่สอนลูก ดำเนินการโดยศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จ.อุบลราชธานี ได้นำแนวทางของโปรงแกรม Hippy Program ของประเทศอิสราเอล เน้นให้ผู้ปกครองมีความพร้อมก่อนส่งลูกเข้าเรียน แม่จะส่งเสริมเด็กด้านต่างๆ เช่น ภาษา การพัฒนากล้ามเนื้อ และสติปัญญา มีการบันทึกผลและการปฏิบัติรวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของแม่และลูก

➤ การพัฒนารูปแบบการให้ความรู้แก่พ่อแม่ผู้ปกครองในการอบรมเลี้ยงดูเด็กต่ำกว่า 3 ปี ผ่านโรงพยาบาลชุมชนและสถานีอนามัย

เกิดภายใต้โครงการและงานวิจัยของกระทรวงสาธารณะสุข ที่ต้องการให้ครอบครัวเป็นหลักในการพัฒนาเด็กอายุ ต่ำกว่า 3 ปี โดยใช้รูปแบบการให้ความรู้ผู้ปกครอง 4 รูปแบบ 

- วิธีกระบวนการเรียนรู้โดยการมีส่วนร่วม   - วิธีการสนทนากลุ่ม   - วิธีอภิปรายกลุ่ม    - วิธีการบรรยาย  

➤ โครงการ พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ในเด็กไทย   ดำเนินงานโดยสำนักสุขภาพจิต กรมสุขภาพจิต เป็นโครงการที่มุ่งเร่งพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ให้กับเด็กและเยาวชนไทย โดยผลักดันให้ครอบครัวมีส่วนร่วมที่สำคัญ ด้วยการจัดทำชุดองค์ความรู้และเทคโนโลยี

 - แบบสังเกตความคิดสร้างสรรค์ในเด็กสำหรับพ่อแม่

 - คู่มือความรู้และการจัดกิจกรรมพัฒนาความคิดสร้างสรรค์

 - หลักสูตรการเลี้ยงลูกให้มีความคิดสร้างสรรค์

 - ซีดีการเรียนรู้ด้วยตนเองเรื่อง  “การเลี้ยงลูกให้มีความคิดสร้างสรรค์”

 - จัดอบรมพ่อแม่ผู้ปกครองเรื่อง  “การเลี้ยงลูกให้มีความคิดสร้างสรรค์”

➤ โครงการรณรงค์ประชาสัมพันธ์เพื่อเสริมสร้างความเข็มแข็งของครอบครัว “บ้านล้อมรัก”

   ดำเนินการโดยสำนักงานคณะกรรมการการป้องกันและปราบปรามยา เสพติด ภายใต้คำขวัญ “พลัง

ครอบครัวไทย ชนะภัยยาเสพติด” เพื่อสร้างความเข้าใจบทบาทของพ่อแม่ ผู้ปกครองในการดูแลเอาใจ

ใส่บุตรหลาน เพื่อให้ปลอดภัยและห่างไกลจากยาเสพติด

➤ โครงการหนังสือเล่มแรก (Book start Thailand)

   โดยมีเป้าหมายที่จะให้พ่อแม่ลูกมีความสุขร่วมกันในโลกของหนังสือ 

สร้างพื้นฐานการอ่านและสานสัมพันธ์ในครอบครัว ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอด

ชีวิตด้วยนิสัยรักการอ่านและประสานความร่วมมือระหว่างองค์กรภาครัฐและภาคเอกชนรวมทั้งองค์กร

ท้องถิ่นในการรณรงค์โครงการ โดยการจัดทำถุงบุ๊คสตาร์ท (book start) ติดตามประเมินผลครอบครัว

โครงการ

➤ โครงการพัฒนาเด็กโดยครอบครัว

เพื่อพัฒนาและเพิ่มพูนความรู้ให้พ่อแม่สมาชิกในครอบครัวเยาวชนในท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับการอบรม

เลี้ยงดูเด็กให้เจริญเติบโต มีพัฒนาการตามวัยต่อเนื่องสอดคล้องกับวิถีชีวิตครอบครัวและสังคมของเด็ก

โดยมีกิจกรรมดังนี้

- การเตรียมชุมชน แก่การให้ความรู้แก่อาสาสมัคร แล้วไปถ่ายทอดให้แก่พ่อแม่ผู้ปกครอง

- จัดกลุ่มสนทนาให้แก่เยาวชน  สนทนาเกี่ยวกับการอบรมเลี้ยงดูเด็ก การผลิตของเล่นสำหรับเด็ก การเตรียมเป็นพ่อแม่ที่ดี 

-จัดทำหลักสูตรการเรียนการสอน

➤ โครงการพัฒนาเด็กโดยครอบครัว

    ดำเนินงานโดยกองสูตินารีเวชกรรม พร.พระมงกุฎเกล้าได้เปิดบริการให้เตรียมความพร้อมแก่คู่สมรสที่

กำลังเตรียมใช้ชีวิตคู่ ให้มีความรู้ ความเข้าใจในเรื่องต่างๆ ของชีวิตสมรส เพื่อความสุขราบรื่น โดยใช้ชื่อ

สถานบริการนี้ว่า “คลินิกให้คำปรึกษาก่อนสมรส” 

 💗 โครงการ การให้ความรู้ผู้ปกครองในต่างประเทศ💗

➨ โครงการ การให้ความรู้พ่อแม่ผู้ปกครองในประเทศอิสราเอล

มีการจัดการศึกษาให้แก่เด็กอายุ 3-4ปี โดยรัฐบาลเป็นผู้สนับสนุนงบประมาณ งานการศึกษาเด็กโดยพ่อ

แม่ผู้ปกครองถือเป็นส่วนหนึ่งของระบบการจัดการศึกษาของอิสราเอลตั้งแต่ระดับอนุบาล การทำงาน

ระหว่างบ้านกับโรงเรียนและชุมชนจึงพบได้ในทุกโรงเรียน

➨ โครงการศูนย์ส่งเสริมประสบการณ์เด็กปฐมวัยที่เรียกว่า ALEH (Early Childhood Enrichment Center)

- สอนแม่ที่อายุยังน้อยให้รู้จักใช่สื่อ-อุปกรณ์ (ของเล่น) เกมการเล่นเพื่อพัฒนาเด็ก

- จัดกิจกรรมสอนให้แม่ทำของเล่นให้ลูกหรือคิดสร้างเกมการเล่นกับลูก

-ประสานงานกับคลินิกครอบครัวแม่และเด็กจัดกิจกรรมเสนอแนะให้แม่ที่ไม่เคยมีเวลาว่างไปร่วมในศูนย์ ALEH 

➨ โครงการเสนอแนะให้แม่สอนลูก เลี้ยงลูกอย่างไรให้ถูกวิธี

 เป็นโครงการที่จัดรูปแบบการสอนพ่อแม่ที่มีลูกอายุ 1-3ปี ซึ่งกิจกรรมที่สอนพ่อแม่ผู้ปกครองก็คือ ให้พ่อ

แม่ได้พัฒนาทักษะการพูด-คุยกับลูก ได้เรียนรู้พัฒนาการทั้งทางด้านสติปัญญา อารมณ์และสังคม  สอน

ให้พ่อแม่จัดบรรยากาศสิ่งแวดล้อมให้ลูกอย่างง่ายๆ 

➨ โครงการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์สำหรับผู้ปกครองและเด็ก

จัดขึ้นสำหรับเด็ก 4-6 ปี พร้อมด้วยพ่อแม่ ผู้ปกครอง วัตถุประสงค์เพื่อ ส่งเสริมให้พ่อแม่ผู้ปกครองใช้

เวลาว่างร่วมกับลูกในการสนับสนุนความคิดสร้างสรรค์ และสนุกกับกิจกรรม-ผลงานที่ลูกสร้างขึ้น 

➨ โครงการให้ความรู้ผู้ปกครองในประเทศสหรัฐอเมริกา

มีการจัดทำหลักสูตรการให้ความรู้ผู้ปกครองไว้เป็นส่วนหนึ่งของการจัดการศึกษาระดับประถมศึกษา และ

มัธยมศึกษาของทุกรัฐ โดยมีวัตถุประสงค์ ดังนี้

    - เพื่อให้เข้าใจพัฒนาการของเด็กแต่ละวัย รวมทั้งลักษณะของชีวิตครอบครัว

    - ได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับลักษณะและพฤติกรรมของเด็ก

    - ได้อภิปรายเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมและประเพณีที่มีต่อชีวิตครอบครัว

    - เพื่อให้เข้าใจลักษณะและจุดมุ่งหมายของการจัดการศึกษา

😙กระทรวงศึกษาธิการได้กำหนดยุทธศาสตร์ที่สำคัญของการศึกษาเด็กด้วยการสนับสนุนให้ครอบครัวเข้ามามีบทบาทต่อการจัดการศึกษา โดยกำหนดให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา 2 เรื่องคือ

1. ความพร้อมที่จะเรียน 

2. การมีส่วนร่วมของพ่อแม่ ผู้ปกครอง 

โครงการศูนย์ข้อมูลพ่อแม่ 

วัตถุประสงค์ ให้เข้าใจเรื่องความต้องการทางการศึกษาของเด็ก ช่วยเหลือในการเรียนของเด็กจนประสบความสำเร็จ  สามารถที่จะติดต่อสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพ มีส่วนร่วมในการออกแบบรับความช่วยเหลือสำหรับนักเรียนที่ไม่ได้มาโรงเรียน 

โครงการ เฮดสตาร์ท (Head Start)

วัตถุประสงค์  สร้างครอบครัวให้เข้มแข็งในการอบรมเลี้ยงดูเด็กขั้นต้น  เชื่อมโยงเด็กและครอบครัวต่อการบริการชุมชนที่มีความต้องการจำเป็น ประกันโครงการที่จัดการดีว่าพ่อแม่เด็กมีส่วนร่วมในการตกลงใจ

โครงการ โฮมสตาร์ท (Home Start Program)

วัตถุประสงค์  เพื่อสร้างความสำนึกให้ผู้ปกครองเห็นความสำคัญของตนที่มีต่อเด็ก และชี้ให้ผู้รับผิดชอบในการจัดการศึกษาให้แก่เด็ก เห็นคุณค่าของการมีส่วนร่วมของมารดาที่มีผลต่อการเรียนของเด็กด้อยโอกาส โดยช่วยเหลือสนับสนุนให้ครอบครัวมีความสามารถดูแลเด็กอย่างถูกต้องและมีสมรรถภาพ

โครงการสมาร์ท สตาร์ท (Smart Start)

วัตถุประสงค์  โครงการนี้สร้างสรรค์ขึ้นจากความคิดริเริ่มด้านเด็กเล็กจากแรงผลักดันของท้องถิ่น ชุมชนรวมตัวกันเข้าเรียกร้องความต้องการให้เด็กเล็ก โดยมีเป้าหมายที่เด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี ให้มีสุขภาพและความพร้อมที่จะเรียนให้สำเร็จ

โครงการ Brooklyne Early Childhood

วัตถุประสงค์  เป็นโครงการที่ฝึกให้ผู้ปกครองเป็นครูในการสอนลูก  ดำเนินการโดย Brooklyne  Public School ซึ่งได้รับความร่วมมือจากศูนย์การแพทย์ในโรงพยาบาลเด็ก ในการจัดการศึกษาให้แก่ผู้ปกครอง โดยการจัดให้มีการตรวจสุขภาพเด็กเบื้องต้นเพื่อให้สามารถรักษาดูแลความเจ็บป่วย ความพิการหรือข้อบกพร่องต่างๆ

โครงการให้ความรู้ผู้ปกครองในประเทศนิวซีแลนด์

วัตถุประสงค์  ประเทศนิวซีแลนด์เป็นอีกประเทศหนึ่งที่ให้ความสำคัญกับการศึกษาปฐมวัย โดยการศึกษาในระดับนี้จะให้โอกาสผู้ปกครองใช้สิทธิในฐานะหุ้นส่วนในการจัดการศึกษาปฐมวัย และมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับการศึกษาของบุตรหลาน

โครงการเพลย์เซ็นเตอร์

วัตถุประสงค์ เป็นโครงการที่กล่าวได้ว่า พ่อแม่ไปมีส่วนร่วมด้วยทั้งหมด นับตั้งแต่การจัดตั้ง การบริหาร การดำเนินงาน โดยมีการควบคุมมาตรฐานที่รัฐบาลรับรองและมาสมารถจัดบริการให้แก่เด็กเล็กได้ประมาณหนึ่งในสามของเด็กปฐมวัยทั้งหมดของประเทศ ปรัชญาในการทำงานคือ

     “พ่อแม่คือครูคนแรก และเป็นครูที่ดีที่สุดของลูก”

โครงการให้ความรู้แก่ผู้ปกครองในการจัดการศึกษาของโรงเรียน

วัตถุประสงค์  เป็นโครงการที่โรงเรียนจัดนิทรรศการสำหรับผู้ปกครอง เพื่ออธิบายถึงปรัชญาที่เป็นรากฐานของการศึกษาปฐมวัย และนโยบายเรื่องประโยชน์ของการศึกษาที่มีต่อผู้ปกครอง

โครงการ “พ่อแม่คือครูคนแรก” (Parents as First Teachers)

วัตถุประสงค์    เป็นโครงการที่ให้ความช่วยเหลือแนะนำและให้ข้อมูลแก่พ่อแม่ให้มีความรู้ความเข้าเข้าใจพัฒนาการของเด็กก่อนเกิดและตั้งแต่เกิดถึง 3ขวบ รัฐบาลส่งเสริมให้พ่อแม่ทุกคนเข้าร่วมโครงการได้ตามความสมัครใจและไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ทั้งสิ้น 

โครงการให้ความรู้พ่อแม่ผู้ปกครองประเทศออสเตรเลีย

วัตถุประสงค์   มีรูปแบบในการให้ความรู้พ่อแม่ผู้ปกครองในลักษณะที่เรียกว่า (Early Childhood Center) หรือ ศูนย์สุขภาพเด็ก (Baby Health Center) เป็นศูนย์ที่ให้บริการคำแนะนำฟรีสำหรับพ่อแม่และทารกจนถึง 5ปี เจ้าหน้าที่ประจำศูนย์จะเป็นพยาบาลทั่วไป จะทำการนัดหมายให้พ่อแม่พาลูกไปชั่งน้ำหนัก  วัดส่วนสูง ดูพัฒนาการของลูก ไปเยี่ยมบ้าน โดยเฉพาะทารกที่มีปัญหา 

โครงการ บุ๊คสตาร์ทในประเทศอังกฤษ (Bookstart UK)

โครงการ บุ๊คสตาร์ท หรือเรียกว่า “หนังสือเล่มแรก” ก่อตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ. 

2535 โดย นางเวนดี้ คูลลิ่ง ภายใต้ บุ๊คทรัสต์ ซึ่งเป็นองค์กรการกุศลที่มีจุดมุ่งหมายในการนำหนังสือสู่

คน นำคนสู่หนังสือ

สรุป

จากโครงการการให้ความรู้ผู้ปกครองทั้งในและต่างประเทศที่ได้ยกตัวอย่างมานั้น จะเห็นได้ว่าทุกประเทศให้ความสำคัญในเรื่องของการพัฒนาเด็กตั้งแต่เด็กปฐมวัย ซึ่งมีความสำคัญยิ่ง เป็นวัยแห่งการเริ่มต้นที่ดีของชีวิต พ่อแม่ผู้ปกครองจึงต้องเป็นผู้ที่มีความพร้อมและมีคุณภาพในการดูแลเด็ก เพื่อให้เด็กได้เป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าของประเทศ 

คำถามท้ายบท

1. ในการดำเนินโครงการให้ความรู้แก่พ่อแม่ผู้ปกครองทั้งในและต่างประเทศมีเป้าหมายร่วมกันอย่างไร

ตอบ  ยึดหลักความร่วมมือทุกภาคส่วน อาทิ บ้าน โรงเรียน ชุมชนและสังคมจากภาครัฐและภาคเอกชน เพื่อเป็นการส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพการศึกษาเด็กปฐมวัยให้ไปในทิศทางเดียวกัน 

  

2. นักศึกษามีแนวคิดอย่างไรที่จะสนับสนุนให้โครงการการให้ความรู้ผู้ปกครองประสบผลสำเร็จอย่างเป็นรูปธรรม จงอธิบาย

ตอบ การหลอกล่อเด็กที่ไม่ชอบทานผัก เสนอกิจกรรมการทำอาหารนำผักต่างๆ มาประดับตกแต่งเพื่อหลอกล่อเด็กให้อยากทานผัก ซึ่งผู้ปกครองสามารถทำเองได้ง่ายๆ

  3. ในฐานะที่นักศึกษาจะเป็นผู้ที่ให้ความรู้แก่พ่อแม่ผู้ปกครองเด็กปฐมวัยในอนาคต จงยกตัวอย่างขององค์ความรู้หรือเรื่องที่ต้องการจะถ่ายทอดให้กับพ่อแม่ผู้ปกครองเพื่อใช้ในการเลี้ยงดูเด็ก มา 5 เรื่องพร้อมอธิบายและยกตัวอย่างประกอบ 

ตอบ  1. พัฒนาการทั้ง 4 ด้านของเด็ก ให้ความรู้ผู้ปกครองเรื่องพัฒนาการตามช่วงวัย เช่น อาุย 5 เดือนเด็กสามารถทำอะไรได้บ้าง

        2. กิจที่ส่งเสริมพัฒนาการด้านต่างๆตามช่วงวัย แนะนำกิจกรรมง่ายๆ เช่นด้านร่างกาย กิจกรรมศิลปะ กิจกรรมการออกกำลังกาย 

        3. อาหารและโภชนาการสำหรับเด็ก ขั้นตอนการทำอาหารให้เด็ก เช่น ข้าวผัด  บัวลอยไข่หวาน

        4. การใช้นิทานในการปลูกฝังค่านิยมที่ดีในเด็ก เช่น การออม การแบ่งปัน การรอคอย การมีวินัย

        5. กิจกรรมที่ใช้ในการฝึกสมาธิควบคุมอารมณ์ของเด็ก เมื่อลูกงอแงแนะนำวิธีต่างๆ ให้กับผู้ปกครองในการรับมือที่ดีกว่าการตี ดุด่าลูก เช่นกิจกรรมศิลปะการร้อยลูกปัด การพูดคุยกับเด็ก การกอด และให้ความอบอุ่น

  

4. การให้ความรู้ผู้ปกครองสามารถส่งผลต่อพฤติกรรมเด็กหรือไม่อย่างไร จงอธิบาย

ตอบ  ส่งผลกับเด็กโดยตรง เพราะเด็กเลียนแบบพฤติกรรมจากบุคคลใกล้ชิด เช่น แม่อ่านนิทานลูกจะชอบฟังนิทาน รวมถึงวินัยหรือการปฏิบัติต่างๆ ลูกก็จะสังเกตผู้ใกล้ชิด เมื่อให้ความรู้แก่ผู้ปกครองในการดูแลเด็ก ซึ่งผู้ปกครองคือผู้ที่ดูแลใกล้ชิดที่สุดจึงเกิดความรักความอบอุ่นขึ้นในครอบครัว

  5. นักศึกษาจะมีวิธีในการติดตามผลการให้ความรู้ผู้ปกครองอย่างไร จงอธิบาย

ตอบ  การเยี่ยมบ้านผู้ปกครอง หลังจากการให้ความรู้ผู้ปกครอง ติดตามผลโดยกรเยี่ยมบ้านตามเวลาที่เหมาะสม เพื่อสอบถามและประเมินผลการให้ความรู้ 

         การสื่อสารทางโทรศัพท์ พูดคุยสอบถามเกี่ยวกับพัฒนาการ พฤติกรรมของเด็ก

😶😶😶 การประเมิน (Assessment) 😶😶😶

ประเมินอาจารย์ : เข้าสอนตรงเวลา อธิบายเนื้อหาครบถ้วน เข้าใจง่าย

ประเมินเพื่อน : แต่งกายเรียบร้อย ให้ความร่วมมือในการเรียน

ประเมินตนเอง : เข้าเรียนตรงเวลา แต่งกายถูกระเบียบ ตั้งใจฟังอาจารย์สอน